شیخ صنعان و ویژه گی سیر روحانی او در منطق الطیر عطار
يادداشت: در اين روز ها فكر مي كنم كه من چه كاره ام؟ خودم برايم نامي نمي يابم؛ از بس از يك شاخه به شاخه ديگر پريده ام. ديروز وقتي به ياداشت هاي پراگنده سابقم سر زدم و تنوع!؟ را ديدم، بر خود خنديدم.
اين نوشتار را دو سال قبل وقتي در دانشگاه شاگرد ابجد خوان و معذور بودم، از ناگزيري، با استناد بر منابع ديگر نوشتم، يعني هيچ كشف تازه يي ندارد و بازنويسي يافته هاي پژوهشگران ديگر است.
شايد از هيچ بهتر است.
با توجه به دیدگاه شفیعی کدکنی پژوهشگر زبان فارسی دری تصوف، نوعی هنر است یا نوعی بینش هنری است در پیرامون مذهب. پس شعر عرفانی از دو دیدگاه میتواند مطرح شود یکی این که در نفس خود شعر است و پس نموداری از ادبیات است و از جهت دیگر عرفان و تصوف است.
حکایت دلکش و بلند شیخ صنعان در منطق الطیر عطار دارای همین ویژه گی ها است. منطق الطیر ماجرای سفر مرغان به سوی سیمرغ است. این مرغان در طلب پادشاه(سیمرغ) به سفر میپردازند در این سفر هدهد نقش رهنما ومربی را دارد. در جریان این سفر روحانی عطار به بازگویی حکایت ها و تمثیل هایی میپردازد که اندیشه های خود را به کرسی بنشاند. داستان شیخ صنعان یکی از این حکایت های رمزی است است. به قول پژوهنده گان این داستان خورشید است و باقی داستان ها و تمثیل ها دیگر سیارات اقماری هستند.
منطق الطیر با نظم و انسجام قوی به شکل یک فابل پرداخته شده است. در داخل پیرنگ اصلی آن قصه های فرعی که بالغ بر 90 میشوند، جا داده شده اند. این قصه ها به مثابه کلیپ هایی در داخل متن طرح اصلی کتاب را که پرواز مرغان است، از یکنواختی بیرون می کنند.
شهرنوش برای طرح دیدگاههای گوناگون در عرصه های اجتماع، ادبیات و فرهنگ بنیاد نهاده شده است.